Từ lâu, nghề muối đã gắn bó mật thiết với đời sống của người dân ven biển, trở thành sinh kế truyền thống, đồng thời tạo nên nét văn hóa đặc trưng của vùng đất Cà Mau. Trải qua nhiều thăng trầm, trong bối cảnh hội nhập và yêu cầu ngày càng cao của thị trường, các Hợp tác xã muối trên địa bàn tỉnh Cà Mau đã và đang khẳng định vai trò quan trọng trong việc tổ chức lại sản xuất, nâng cao giá trị hạt muối và góp phần phát triển kinh tế tập thể bền vững.

Trưng bày, giới thiệu sản phẩm Muối của Hợp tác xã tại Festival Muối

Tổ chức lại sản xuất – nền tảng phát triển nghề muối

Trước khi các Hợp tác xã muối được hình thành, sản xuất muối ở Cà Mau chủ yếu mang tính nhỏ lẻ, manh mún, phụ thuộc lớn vào thời tiết, kỹ thuật truyền thống là chủ yếu, năng suất và chất lượng chưa đồng đều, đầu ra bấp bênh. Việc thành lập các Hợp tác xã muối đã tạo bước chuyển quan trọng trong tổ chức sản xuất, giúp tập hợp diêm dân, hình thành vùng sản xuất muối tập trung, có sự liên kết, hỗ trợ lẫn nhau.

Thông qua mô hình Hợp tác xã, các hộ thành viên được hướng dẫn áp dụng quy trình sản xuất muối sạch, muối an toàn, từng bước cải tiến kỹ thuật phơi nước, thu hoạch, bảo quản, hạn chế tạp chất, nâng cao độ trắng và độ tinh khiết của hạt muối. Đồng thời, Hợp tác xã còn đóng vai trò điều phối sản xuất, cung ứng vật tư, liên kết tiêu thụ sản phẩm, góp phần ổn định đầu ra, nâng cao thu nhập cho diêm dân.

Đa dạng hóa sản phẩm, tham gia Chương trình OCOP

Nhận thức rõ yêu cầu của thị trường và xu hướng tiêu dùng hiện đại, nhiều Hợp tác xã muối ở Cà Mau đã từng bước chuyển từ tư duy sản xuất muối thô sang đa dạng hóa sản phẩm, nâng cao giá trị gia tăng. Bên cạnh muối hạt truyền thống, các Hợp tác xã đã phát triển thêm các dòng sản phẩm như: muối sạch, muối tinh, muối rang, muối dùng trong chế biến thực phẩm và phục vụ nhu cầu tiêu dùng hằng ngày.

Đặc biệt, một số sản phẩm muối của các Hợp tác xã đã tham gia Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) và được công nhận đạt từ 3 sao, qua đó góp phần khẳng định chất lượng, nguồn gốc và uy tín của muối Cà Mau trên thị trường. Việc tham gia OCOP không chỉ giúp nâng cao hình ảnh, thương hiệu sản phẩm, mà còn tạo động lực để các Hợp tác xã tiếp tục đầu tư cải tiến quy trình sản xuất, hoàn thiện bao bì, nhãn mác, truy xuất nguồn gốc và mở rộng thị trường tiêu thụ.

Gắn phát triển kinh tế với bảo tồn giá trị văn hóa nghề muối

Nghề làm muối không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn chứa đựng những giá trị văn hóa đặc sắc của cư dân ven biển Cà Mau. Hình ảnh diêm dân cần mẫn trên ruộng muối, những hạt muối kết tinh từ nắng, gió và nước biển đã trở thành biểu tượng quen thuộc của vùng đất này.

Thông qua hoạt động của các Hợp tác xã, nghề muối được bảo tồn và truyền lại cho thế hệ trẻ, góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa địa phương. Nhiều Hợp tác xã còn từng bước gắn sản xuất muối với hoạt động tham quan, trải nghiệm, du lịch cộng đồng, qua đó quảng bá hình ảnh con người, sản phẩm và vùng đất Cà Mau đến với du khách trong và ngoài tỉnh.

Hình ảnh diêm dân sản xuất muối chứa đựng những giá trị văn hóa đặc sắc

Một số mô hình Hợp tác xã muối tiêu biểu

Trong quá trình phát triển, trên địa bàn tỉnh Cà Mau đã xuất hiện nhiều mô hình Hợp tác xã muối hoạt động hiệu quả, từng bước khẳng định vai trò nòng cốt trong phát triển nghề muối.

Hợp tác xã Muối Cà Mau (xã Đầm Dơi) là một trong những mô hình tiêu biểu. Hợp tác xã đã tập hợp các hộ diêm dân trên địa bàn, tổ chức sản xuất muối theo hướng tập trung, chú trọng nâng cao chất lượng sản phẩm. Các sản phẩm muối của Hợp tác xã từng bước được chuẩn hóa về quy trình, bao bì, nhãn mác và đã tham gia Chương trình OCOP, góp phần đưa hạt muối Cà Mau đến gần hơn với người tiêu dùng. Không chỉ sản xuất, Hợp tác xã còn tích cực tuyên truyền, vận động diêm dân gắn bó với nghề, giữ gìn truyền thống làm muối lâu đời của địa phương.

Khách đến tham quan gian hàng HTX Muối Cà Mau

Bên cạnh đó, Hợp tác xã Muối công nghệ cao Đông Hải là mô hình thể hiện rõ hướng đi mới trong phát triển nghề muối. Hợp tác xã đã mạnh dạn ứng dụng tiến bộ khoa học – kỹ thuật, từng bước áp dụng công nghệ vào sản xuất, nâng cao năng suất, chất lượng và tính ổn định của sản phẩm muối. Việc đầu tư theo hướng công nghệ cao đã giúp Hợp tác xã giảm phụ thuộc vào điều kiện thời tiết, nâng cao hiệu quả sản xuất, đồng thời đáp ứng tốt hơn yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường đối với sản phẩm muối sạch, an toàn.

Hướng đến phát triển bền vững

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn và yêu cầu ngày càng cao về chất lượng, an toàn thực phẩm, các Hợp tác xã muối Cà Mau đang từng bước đổi mới phương thức hoạt động, hướng đến sản xuất bền vững, thân thiện với môi trường, tiết kiệm tài nguyên và thích ứng với điều kiện tự nhiên.

Với sự quan tâm, hỗ trợ của các cấp chính quyền, các ngành chức năng và Liên minh Hợp tác xã, cùng với tinh thần chủ động, sáng tạo của các Hợp tác xã, tin rằng các Hợp tác xã muối Cà Mau sẽ tiếp tục phát huy vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế tập thể, nâng cao giá trị hạt muối quê hương, cải thiện đời sống diêm dân và đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh./.

            BN